EN BÜYÜK KAYNAĞI GÜNEŞ OLAN D VİTAMİNİ HANGİ BESİNLERDE DAHA FAZLA?
Dışarıdan besinler ile alınabildiği gibi güneş ışınları yardımıyla vücutta da üretilebilen D vitamini fosfor ve kalsiyum emilimine olan katkısıyla oldukça önemli bir vitamindir. Bitki dokularındaki ‘’ergesterol’’ ve hayvan dokularındaki ‘’7-dehidrokolesterol’’ ultraviyole ışınlarının etkisi ile vitamin D’ ye çevrilir.
D vitaminin yağlarla birlikte emilip taşınmaktadır. Bu nedenle D vitamininin emilimi için yağ ve safra gereklidir. Yağsız diyetlerde D vitamini emilmesi güçleşir.
D VİTAMİNİNİN BİLİNMEYEN FAYDALARI…
Kemiklerin gelişmesini sağlar.Bakterileri öldüren protein hücrelerinin çoğalmasına destek verir.Kalsiyum emiliminde önemli ölçüde görev alır.Kemiklerde kalsiyumun depolanmasını sağlar.Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.Kan basıncını azalmasına yardımcı olur.Bebeklerde ve çocuklarda kemik ve diş gelişimine yardımcı olarak sağlıklı bir büyüme sağlar.Kemik sağlığı ve kırıkların azalmasında önemli rol oynar.Kalp hastalıklarının tedavisinde rol oynar. Kalp kası da diğer iskelet kasları gibi büyük bir kastır ve D vitamini için reseptörler içerir.Ameliyat sonrası kas kasılmalarını önler.
Yapılan çalışmalar, günde beş saatten az uyuyanlarda D vitamini düzeyinin daha düşük olduğunu ortaya koyuyor. Narkolepsi ve huzursuz bacak sendromu gibi uyku bozuklukları, D vitamini düzeyi düşük olanlarda daha sık görülüyor.
D VİTAMİNİ İÇEREN BESİNLER
En önemli D vitamini kaynağı güneş ışınlarıdır. Fakat bunun dışında balık yağı, somon balığı, ton balığı, uskumru, karides gibi deniz ürünlerinde, peynir, tereyağı, yumurta gibi süt ve süt ürünlerinde ayrıca karaciğer, patates, kahvaltılık gevrekler gibi gıdalarda bulunmaktadır.
D vitamini yeterlilik durumunun en iyi göstergesi serum 25 (OH) vitamin D düzeyidir. Bunun 20 ng/ml altı olması yetersizlik olarak tanımlanır.
YAŞLARA GÖRE D VİTAMİNİ ALIM DÜZEYLERİ:
0-1 yaş 400 IU (10mcg)
1-18 yaş 600 IU (15mcg)
19-70 yaş 600 IU (15mcg)
70 yaş üstü 800 IU (20mcg)
Gebe ve Emzikli 600 IU (15mcg )
D VİTAMİNİ EKSİKSİĞİ İLE GÖRÜLEBİLECEK HASTALIKLAR
Günde 10-15 dakika güneş ışığı görmek vücudun yeterince D vitamini üretmesine olanak tanımasına karşın D vitamini eksikliği oldukça sık görülen bir durumdur.
D vitamini eksikliğinde, yetişkinlerde kemik yumuşaması (Osteomalasia), çocuklarda ise kemik zayıflığı (Raşitizm) meydana gelebilmektedir. Bunların dışında; kasların güçsüzleşmesi, vücudun halsizleşmesi, dişlerin güçsüzleşmesi, solunum yolu enfeksiyonları, böbrek sorunları ve sedef hastalığı gibi sağlık sorunları meydana gelebilir.
OSTEOMALASİA: Bu hastalıkta kemikler raşitizme kıyasla daha yumuşaktır. Kalsiyum ve fosfor oranında bir değişme vardır.Fosfora göre kalsiyum daha azalmıştır.
RAŞİTİZM: Çocuklarda görülen D vitamini eksikliğine bağlı kemiklerde zayıflık ve yumuşamanın olduğu hastalıktır. Bacaklarda X veya O biçimi çarpıklıklar görülebilmektedir.
Çocuklarda Raşitizm Görülme Nedenleri:
Çocuklar çok sıkı sarılıp giydirilmektedir. Böylelikle güneş ışınlarından yararlanma olanağı azalmaktadır.
Yiyeceklerin hiç birinde 0-3 yaş çocuğunun gereksinimlerini karşılayacak miktarda D vitamini bulunmaz.
Ek D vitamini verme gereği çoğunlukla bilinmez.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ KİMLER DE GÖRÜLÜR?
Kapalı giyinen bayanlarda, ağır yanık vakalar, ağır yaralanmalar, koyu cilde sahip insanlar, ileri yaşlı insanlar, aşırı kilolu kişiler, hamile kadınlar, ileri düzeyde vejetaryen diyet uygulayanlar, yetersiz beslenme uygulayan, alkol alanlar ve böbrek rahatsızlığı olan kişilerde eksiklik görülebilmektedir.
EĞER D VİTAMİNİ FAZLA ALINIRSA NE OLUR?
D vitamini oldukça faydalıdır. Fakat her vitaminde olduğu gibi bu vitamin de tüketilirken dikkat edilmelidir. Fazla alınması toksik etkiye sahiptir. Aşırı kilo verme, kusma, zihin karışıklığı, kalp ve ciğerlerde kalsiyum birikimi, böbreklerde hasar, kabızlık ve iştahsızlık gibi durumlar görülebilir.
Hazır yaz bu kadar yaklaşmışken D vitamininin en önemli kaynağı olan güneşten faydalanmak gerek. Tabi ki güneş ışınlarıyla birlikte bol su içerek ve D vitamini içeren besinler de tüketirsek bu eksikliği önlemiş oluruz.
Herkesin gününün güneş ışığı kadar parlak ve güzel geçmesi dileğimle…
#diyetisyensimay #diyetisyen #beslenme #diyet #güneşışığı #güneş #dvitamini #osteoporoz #raşitizm #çocuklar #kemiksağlığı #protein #denizürünleri #sütürünleri